Từ năm 1990, bà Nguyễn Thị Ngọ quen biết ông Trần Phương Bình (Chủ tịch HĐQT Ngân hàng TM CP Đông Á - DAB) qua việc mua bán vàng. Khi thành lập DAB vào năm 1992, ông Bình mời bà Ngọ góp vốn và đề nghị đối tác về hẳn DAB làm việc. Bà Ngọ đồng ý góp vốn nhưng dưới danh nghĩa cha chồng bà đứng tên cổ đông sáng lập. Thời gian trên, bà Ngọ cùng chồng là ông Lê Anh Tuấn lập ra Công ty TNHH Hoàng Lê kinh doanh phân bón, thuốc bảo vệ thực vật; mua bán, xuất khẩu gạo.

Dùng tiền vay DAB mua cổ phiếu... DAB

Trong quá trình hoạt động, Công ty TNHH Hoàng Lê cũng góp vốn vào DAB. Vợ chồng bà Ngọ và ngân hàng hợp tác "xuôi chèo mát mái" trong suốt 14 năm. Bất ngờ từ năm 2006, bà Ngọ sử dụng pháp nhân một số công ty (do vợ chồng bà thành lập, điều hành), nhờ cậy người thân, nhân viên đứng tên nhiều khoản vay tại DAB. Trong đó, phần lớn những khoản vay còn dư nợ có liên quan đến chiêu trò mua bán cổ phiếu (CP) do vợ chồng bà Nguyễn Thị Ngọ cùng Trần Phương Bình đạo diễn.

Bị cáo Trần Phương Bình hầu tòa trong vụ án trước đó

Năm 2007, DAB phát hành CP, chào bán ra công chúng hai lần nhằm tăng vốn điều lệ từ 880 tỉ đồng lên 1.600 tỉ đồng. Cả hai lần đó, bà Ngọ và ông Tuấn đều "hưởng ứng" mua 26.500 CP với giá 339 tỉ đồng. Hai vợ chồng rất cao tay khi dùng chính tiền vay từ DAB mua CP ngân hàng này. Lần đầu, ông Lê Anh Tuấn đứng tên mua 1.500 CP với giá 39 tỉ đồng; nguồn tiền từ vốn vay DAB. Sau khi sở hữu số CP trên, bà Nguyễn Thị Ngọ ngồi vào ghế thành viên HĐQT ngân hàng. Tiếp đó, bà Ngọ và ông Tuấn bỏ ra 300 tỉ đồng mua 25.000 CP. Số CP trên do ông Tuấn cùng hai người khác đứng tên mua. Như lần trước, một trong những nguồn tiền mua CP là từ 6 khoản vay DAB. Từ đó đến tháng 6-2014, DAB thực hiện 28 lần chia cổ tức cho vợ chồng bà Ngọ. Kỳ lạ là từ đó, CP ngân hàng liên tục xuống giá, vợ chồng bà Ngọ không còn khả năng trả nợ.

Nhằm cứu vãn tình hình, liên minh này lập ra "kịch bản" tiếp theo. Ông Trần Phương Bình và bà Nguyễn Thị Ngọ trao đổi và thống nhất DAB tiếp tục cho bà Ngọ vay những khoản vay mới, vay thấu chi và tạm ứng để trả nợ gốc và lãi cho những khoản vay dùng vào việc mua CP. Vì ông Bình chỉ đạo theo chủ trương như vậy nên cán bộ DAB không hề thẩm định điều kiện vay vốn, dễ dàng giải ngân.

Tính đến tháng 12-2018, vợ chồng bà Ngọ còn dư nợ hơn 1.207 tỉ đồng tại DAB (tính cả gốc lẫn lãi).

Chờ xem xét khởi tố

Trước cáo buộc liên quan đến thủ đoạn dùng tiền ngân hàng mua chính cổ phần trong ngân hàng, bà Nguyễn Thị Ngọ khẳng định việc mua CP là mua giúp ông Bình trong kịch bản "tăng vốn điều lệ". Ông Bình nhờ vả nên tạo điều kiện vay vốn khi vợ chồng bà làm thủ tục mua CP. Việc giải ngân khoản vay mới rồi lấy tiền vay đó trả nợ những khoản vay cũ (dùng mua CP) do DAB tự tiến hành trên cơ sở cân đối gốc, lãi khoản vay đến hạn. Hiện gia đình bà vẫn đứng tên sở hữu số CP nói trên trong ngân hàng. Bà Ngọ cam kết và đề nghị cơ quan tố tụng xử lý tài sản đứng tên vợ chồng bà để trả hết nợ gốc tồn đọng tại DAB. Thời gian này, cơ quan chức năng chờ kết quả định giá tài sản và phương án trả nợ bà Ngọ đề đạt; từ đó mới có căn cứ đánh giá việc vi phạm pháp luật hình sự (hành vi sai phạm cùng hậu quả thiệt hại) của bà Nguyễn Thị Ngọ, ông Lê Anh Tuấn, những cá nhân đứng tên hồ sơ vay cũng như cán bộ, lãnh đạo DAB.

Trái lại, ông Trần Phương Bình giải thích ông có động viên bà Ngọ mua CP ngân hàng nhưng không phải mua giúp cá nhân ông hay giúp DAB. Việc mua CP do bà Ngọ tự cân nhắc, xem xét rồi tự nguyện. Khi đó, ông Bình có hứa nếu phía bà Ngọ thiếu tiền mua thì DAB sẽ cho vay phần còn thiếu.

Cơ quan điều tra nhận thấy ông Trần Phương Bình và 2 thuộc cấp biết rõ người đứng tên vay tiền không đủ năng lực tài chính, sử dụng vốn vay sai mục đích, hồ sơ vay không có tài sản bảo đảm khiến DAB thiệt hại nặng nề. Tuy nhiên, Hội đồng định giá trong Tố tụng hình sự TP HCM chưa có kết luận định giá tài sản liên quan đến những khoản vay do vợ chồng bà Nguyễn Thị Ngọ trực tiếp hay gián tiếp đứng tên. Vì vậy, cơ quan điều tra chưa đủ căn cứ kết luận điều tra, đề nghị truy tố đối với sai phạm do ông Bình và 2 thuộc cấp gây ra.