Sau khi duy trì ổn định ở mức thấp (quanh mức 2%/năm), lãi suất bằng VND trên thị trường liên ngân hàng các kỳ hạn dưới 1 tháng bất ngờ tăng mạnh trong tuần qua. Đáng lưu ý, diễn biến này trùng với thời điểm Ngân hàng Nhà nước bắt đầu áp dụng trần lãi suất tiền gửi mới đối với các ngân hàng thương mại.

Thống kê thị trường tiền tệ trong tuần từ ngày 18 – 22/11 vừa được Trung tâm Nghiên cứu kinh tế - Ngân hàng Thương mại cổ phần Hàng hải Việt Nam công bố cho thấy, lãi suất VND bình quân liên ngân hàng tăng mạnh ở tất cả các kỳ hạn từ 1 tháng trở xuống ở hầu hết các phiên, đặc biệt 2 phiên cuối tuần.

Lãi suất kỳ hạn dưới 1 tháng tăng mạnh

Các thống kê từ thị trường cho thấy, với thanh khoản được bảo đảm giúp lãi suất bằng đồng VND trên thị trường liên ngân hàng duy trì ở mức thấp (khoảng 2% với lãi suất qua đêm, 1 tuần), kể từ nửa đầu tháng 9/2019 đến ngày 15/11/2019.

Cụ thể, trong tuần từ 30/9-4/10, lãi suất liên ngân hàng các kỳ hạn qua đêm, 1 tuần và 2 tuần lần lượt ở mức 1,85%/năm; 2,15%/năm và 2,4%/năm. Tuần từ 28/10 – 1/11, lãi suất liên ngân hàng kỳ hạn qua đêm, 1 tuần và 2 tuần lần lượt ở mức 1,45%/năm; 1,65%/năm và 1,9%/năm.

Đến tuần từ 4-8/11, lãi suất liên ngân hàng kỳ hạn qua đêm, 1 tuần và 2 tuần tăng lần lượt ở mức 1,95%/năm; 2,15%/năm và 2,15%/năm.

Đến tuần từ ngày 11 - 15/11, lãi suất liên ngân hàng tiếp tục duy trì ở mức thấp, trong đó: phiên cuối tuần lãi suất kỳ hạn qua đêm giao dịch ở mức 1,84%/năm, 1 tuần là 2,14%/năm, 2 tuần là 2,32%/năm.

Đến phiên ngày 18/11, lãi suất chào bình quân trên thị trường bằng đồng VND ghi nhận mức giảm 0,02 – 0,08 điểm % ở tất cả các kỳ hạn từ 1 tháng trở xuống so với phiên cuối tuần trước đó; cụ thể: lãi suất qua đêm là 1,82%/năm, 1 tuần là 2,12%/năm; 2 tuần là 2,28%/năm và 1 tháng là 2,52%/năm.

Bước sang phiên giao dịch ngày 19/11 (trùng với thời điểm Ngân hàng Nhà nước bắt đầu áp dụng điều chỉnh giảm lãi suất tiền gửi tối đa bằng VND của tổ chức tín dụng, lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND của tổ chức tín dụng đối với một số lĩnh vực, ngành kinh tế), lãi suất trên thị trường liên ngân hàng tăng trở lại, với mức tăng từ 0,01 – 0,26 điểm % ở tất cả các kỳ hạn từ 1 tháng trở xuống so với phiên đầu tuần; cụ thể: lãi suất qua đêm ở mức 2,08%/năm, 1 tuần là 2,23%/năm, 2 tuần là 2,33%/năm và 1 tháng là 2,53%/năm.

Lãi suất liên ngân hàng bằng đồng VND tiếp tục tăng ở phiên tiếp theo (ngày 20/11), với  lãi suất chào tăng mạnh từ 0,19 – 0,29 điểm % ở tất cả các kỳ hạn từ 1 tháng trở xuống so với phiên trước đó; cụ thể: lãi suất qua đêm tăng lên 2,37%/năm, 1 tuần là 2,43%/năm; 2 tuần là 2,53%/năm và 1 tháng là 2,72%/năm.

Đặc biệt, trong 2 phiên giao dịch ngày 21&22/11, lãi suất liên ngân hàng bằng đồng VND tăng rất mạnh. Cụ thể, lãi suất chào bình quân liên ngân hàng bằng VND trong ngày 21/11 tăng mạnh ở mức từ 0,43 – 0,76 điểm % ở tất cả các kỳ hạn từ 1 tháng trở xuống so với phiên trước đó, với: lãi suất qua đêm tăng lên 3,07%/năm, 1 tuần là 3,19%/năm, 2 tuần là 3,20%/năm và 1 tháng là 3,15%/năm.

Trong phiên cuối tuần (ngày 22/11) lãi suất liên ngân hàng tiếp tục tăng mạnh ở mức từ 0,38 - 0,57 điểm %, với: lãi suất qua đêm đạt ở mức 3,45%/năm, 1 tuần là 3,60%/năm, 2 tuần là 3,68%/năm và 1 tháng là 3,72%/năm. Như vậy, so với phiên giao dịch cuối tuần trước đó, lãi suất qua đêm đã tăng 1,61 điểm %, 1 tuần tăng 1,46 điểm %, 2 tuần tăng 1,36 điểm % và 1 tháng tăng 1,12 điểm %.

Sự trùng hợp ngẫu nhiên

Lý giải việc lãi suất liên ngân hàng đột ngột tăng mạnh những ngày gần đây, giới chuyên môn cho rằng, lãi suất liên ngân hàng thường tăng vào thời điểm cuối tháng, đặc biệt khi thị trường bước vào mùa cao điểm cuối năm.

Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV Cấn Văn Lực cho rằng, lãi suất liên ngân hàng tăng trong những ngày qua là chuyện bình thường của thị trường (lúc lên, lúc xuống) và mang yếu tố mùa vụ. Hơn nữa, lãi suất liên ngân hàng tăng lại đúng vào thời điểm Ngân hàng Nhà nước giảm trần lãi suất huy động ngắn hạn của các tổ chức tín dụng chỉ là sự trùng hợp ngẫu nhiên và không có điểm gì phải lo lắng.

Trên thực tế, thanh khoản của hệ thống ngân hàng vẫn rất tốt. Đó cũng chính là tiền đề để Ngân hàng Nhà nước thực hiện việc giảm trần lãi suất huy động tiền gửi ngắn hạn bằng đồng VND của tổ chức tín dụng và  lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND của tổ chức tín dụng đối với một số lĩnh vực, ngành kinh tế.

Tất nhiên, lãi suất liên ngân hàng tăng trong những ngày qua, có thể có liên quan đến việc Ngân hàng Nhà nước ban hành Thông tư 22/2019/TT-NHNN quy định các giới hạn, tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động của ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

"Thị trường liên ngân hàng là nơi các ngân hàng vay mượn lẫn nhau. Do tính chất thời vụ, một số ngân hàng có thể tăng vay mượn để đáp ứng yêu cầu của Thông tư 22 vừa được Ngân hàng Nhà nước ban hành", ông Lực nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, chuyên gia tài chính ngân hàng Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, lãi suất liên ngân hàng tăng mạnh trong tuần qua là chuyện bình thường và được dao động theo cung – cầu thị trường.

Những biến động về lãi suất trên thị trường liên ngân hàng không thể hiện ra mặt bằng lãi suất chung cho cả nền kinh tế. Bởi lẽ, dòng tiền trên thị trường liên ngân hàng là những dòng tiền rất ngắn hạn và giải quyết những nhu cầu vốn cấp bách của các Ngân hàng thương mại, đặc biệt là nhu cầu vốn dự trữ bắt buộc.