Đại diện các Hiệp hội doanh nghiệp nước ngoài đang tỏ ra khá lo ngại đối với đề xuất giới hạn room ngoại ở các công ty Fintech là 30% theo Dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định số 101/2012/NĐ-CP.

Tại VNPT EPAY, ngoài phần vốn do VNPT sở hữu, 65% vốn thuộc về hai nhà đầu tư Hàn Quốc là Global Payment Service (64,99%) và UTC Investment Co., Ltd (0,83%).

Cái lý của cơ quan quản lý

Theo quy định hiện hành, tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài trong các trung gian thanh toán chưa được NHNN quy định cụ thể mà đang thực hiện theo quy định tại Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư.

Trên thực tế, hiện vốn ngoại tại một số tổ chức được NHNN cấp phép cung ứng dịch vụ thanh toán đã vượt mức chi phối (51%). Điển hình như tại VNPT EPAY, ngoài phần vốn do Tập đoàn VNPT sở hữu, 65% vốn thuộc về hai nhà đầu tư Hàn Quốc là Global Payment Service (64,99%) và UTC Investment Co., Ltd (0,83%); 90% vốn của 1Pay cũng đang do True Money nắm giữ…

Bởi vậy, NHNN muốn siết chặt kiểm soát room ngoại tại các Fintech bởi đây là lĩnh vực kinh doanh có điều kiện. Hơn nữa, đề xuất quy định này còn nhằm tạo sự cạnh tranh công bằng hơn giữa các công ty trong nước và nước ngoài.

Theo một đại diện NHNN, sở dĩ NHNN quy định room ngoại tại các Fintech là do một số lý do sau: Thứ nhất, đây là lĩnh vực kinh doanh có điều kiện, ảnh hưởng đến sự ổn định và an toàn trong chính sách tiền tệ của quốc gia. Do đó, để tránh sự thao túng của các nhà đầu tư nước ngoài cũng như để đảm bảo chủ quyền quốc gia trong hoạt động ngân hàng tài chính thì cần thiết quy định tỷ lệ tham gia góp vốn của nhà đầu tư nước ngoài.

Thứ hai, kiến tạo một môi trường kinh doanh phục vụ vì lợi ích quốc gia và tạo điều kiện để cộng đồng doanh nghiệp trong nước nắm bắt được cơ hội trong hoạt động kinh doanh của mình.

Hơn nữa, một số ngành, phân ngành cũng đã quy định tỷ lệ góp vốn của nhà đầu tư nước ngoài như: hoạt động ngân hàng cổ phần không quá 30%, tổ chức tín dụng phi ngân hàng thực hiện theo quy định của công ty đại chúng không quá 49%,...

Không chỉ vậy, nhiều quốc gia trong khu vực như Indonesia hiện cũng khống chế tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực thanh toán đối với các tổ chức nhận tiền gửi, vận hành bù trừ, chuyển mạch, quyết toán cuối cùng,... không vượt quá 20%.

Đảm bảo hài hòa mục tiêu

Trên thực tế, ở thời kỳ đầu phát triển, trung gian thanh toán - đa phần là các Fintech khởi nghiệp mới chỉ có ý tưởng và công nghệ - rất cần bơm vốn để phát triển và mở rộng. Do đó, Chính phủ các nước không khống chế việc bán cổ phần cho các nhà đầu tư ngoại, qua đó khuyến khích các nhà đầu tư ngoại mang tiền, công nghệ, kỹ năng quản trị và kinh nghiệm vào, giúp thị trường phát triển.

Tuy nhiên, khi thị trường trung gian thanh toán đã phát triển ở quy mô nhất định, có thể ảnh hưởng đến an ninh, an toàn trong lĩnh vực thanh toán cũng như hoạt động ngân hàng, thì cơ quan quản lý mới nhận thấy cần đưa ra một khung pháp lý phù hợp, trong đó có quy định room sở hữu cho vốn ngoại để quản lý thị trường tốt hơn.

Một chuyên gia cho rằng, quyết định xem xét áp room vốn ngoại của NHNN là điều dễ hiểu trong bối cảnh hiện nay. Nếu khống chế tỷ lệ sở hữu của khối ngoại thì mức độ rủi ro an toàn tiền tệ và chủ quyền về không gian số sẽ thấp đi, nhưng có thể sẽ làm mất đi động lực của các nhà đầu tư ngoại khi tham gia thị trường Việt Nam.

Điều đó sẽ dẫn tới nguồn vốn đổ vào thị trường Việt Nam sẽ ít đi, ảnh hưởng tới khả năng phát triển của các công ty trung gian thanh toán, qua đó cũng tác động tiêu cực đến mục tiêu phát triển thanh toán không dùng tiền mặt, cũng như việc thúc đẩy phổ cập tài chính của Việt Nam.

Bởi vậy, NHNN nên cân nhắc nới room ngoại cho các công ty Fintech. "Việc quyết định giới hạn sở hữu nào cho nhà đầu tư nước ngoài phải đảm bảo hài hòa các mục tiêu: Tạo sự minh bạch và lành mạnh trong hoạt động thanh toán, góp phần phòng chống rửa tiền; đồng thời cần tạo điều kiện để các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán thu hút vốn đầu tư nước ngoài", vị này cho biết.

Trong khi TS. Cấn Văn Lực – Chuyên gia kinh tế trưởng của BIDV cho rằng, khi nhà đầu tư ngoại nắm quyền chi phối có thể ra những quyết định phục vụ lợi ích ngắn hạn của nhà đầu tư, thay vì suy xét trên bức tranh lớn của cả ngành và nền kinh tế. Tuy nhiên, trung gian thanh toán là ngành đặc biệt, nên NHNN cần có thêm nhiều công cụ mềm khác để quản lý. Do đó, đây không phải là vấn đề đáng quan ngại.