Theo bản kết luận điều tra mới đây, ông Đoàn Nguyên Đức, Chủ tịch Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai ( HAGL ) được xác định là người có liên quan trong vụ án Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến ngân hàng, lừa đảo chiếm đoạt tài sản và lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản xảy ra tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), CTCP Chăn nuôi Bình Hà và Công ty TNHH Thương mại du lịch Trung Dũng.

Trả lời cơ quan điều tra, ông Đoàn Nguyên Đức cho biết, vào khoảng cuối năm 2014, trên cơ sở đề nghị của ông Trần Bắc Hà, lúc đó là Chủ tịch HĐQT BIDV, ông Đức có đón và chỉ đạo nhân viên Tập đoàn HAGL dẫn đoàn công tác của tỉnh Hà Tĩnh do ông Võ Kim Cự, Chủ tịch tỉnh làm trưởng đoàn và một số nhân viên dưới quyền đi tham quan trang trại chăn nuôi bò của HAGL tại tỉnh Gia Lai.

Đến đầu năm 2015, ông Trần Bắc Hà có gọi điện mời ông Đức ra Hà Tĩnh tham dự cuộc họp do UBND tỉnh Hà Tĩnh tổ chức để kêu gọi tập đoàn HAGL đầu tư dự án chăn nuôi bò tại tỉnh này, cuộc họp do ông Cự chủ trì, có sự tham dự của đại diện các sở ban ngành tỉnh, đại diện BIDV có ông Trần Bắc Hà cùng một số lãnh đạo của ngân hàng và một số thành phần khác.

Ông Đức cho biết, tại buổi làm việc của Tỉnh ủy, UBND tỉnh Hà Tĩnh đứng ra kêu gọi đầu tư dự án chăn nuôi bò tại tỉnh này và BIDV có ông Hà đứng ra cam kết tài trợ dự án; ông Đức chỉ tham gia với vai trò khách mời, không phát biểu và không cam kết gì.

Theo đề nghị của Tỉnh ủy Hà Tĩnh, UBND tỉnh và ông Trần Bắc Hà về việc kêu gọi HAGL tham gia đầu tư dự án chăn nuôi bò nói trên, ông Đức với vai trò là Chủ tịch HĐQT HAGL có tổ chức cuộc họp HĐQT của Tập đoàn để bàn và đánh giá việc tham gia đầu tư dự án. Tuy nhiên sau khi khảo sát các điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng, đất đai… thấy địa bàn các huyện Cẩm Xuyên và Kỳ Anh, nơi tỉnh Hà Tĩnh kêu gọi đầu tư, không đủ điều kiện để chăn nuôi bò giống - bò thịt và trồng cỏ để nuôi bò; nên đã quyết định không tham gia đầu tư vào dự án.

Tuy nhiên ông Đoàn Nguyên Đức cho biết, do HAGL là khách hàng vay vốn tại BIDV, nên phụ thuộc vào ông Trần Bắc Hà, theo đó HAGL không thể trả lời ông Hà là không tham gia đầu tư vào dự án chăn nuôi bò do Hà Tĩnh không đủ điều kiện để đầu tư.

Sau buổi làm việc trên khoảng 1-2 tháng, ông Hà có nhờ ông Đức giới thiệu người có năng lực và kinh nghiệm để quản lý giúp ông Hà khi ông Hà thành lập công ty để đầu tư dự án. Ông Đức giới thiệu ông Đinh Văn Dũng, nguyên là nhân viên cũ của Tập đoàn HAGL, trước phụ trách làm nông nghiệp tại Campuchia. Sau đó, ông Đức gọi cho Dũng xuống Hà Tĩnh gặp Trần Duy Tùng (con ông Hà) để hỗ trợ làm dự án; còn sau đó ông Hà, ông Tùng làm việc với ông Dũng thế nào, thực hiện dự án ra sao ông Đức không biết và không tham gia.

Sau khi Công ty Bình Hà được thành lập để thực hiện dự án chăn nuôi bò giống - bò thịt (bò Úc), do không có giấy phép nhập khẩu bò do Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn cấp và không đủ tiêu chuẩn nhập khẩu bò theo tiêu chuẩn Escas, nên Trần Duy Tùng có đặt vấn đề với ông Đức, nhờ HAGL hỗ trợ nhập khẩu bò trong giai đoạn đầu, nên ông Đức có chỉ đạo bà nguyễn Thị Kim Chi, Phó Tổng giám đốc phụ trách tài chính Tập đoàn HAGL, thông qua 2 công ty con của Tập đoàn là CTCP Bò sữa Tây Nguyên và CTCP Chăn nuôi Gia Lai đứng ra nhập khẩu bò giúp Công ty Bình Hà trong giai đoạn đầu; sau này Công ty Bình Hà nhập khẩu trực tiếp.

Ông Đức cho biết, đến khi một số lò mổ của Việt Nam vi phạm tiêu chuẩn Escas về giết mổ bò, trong đó có Công ty Bình Hà bị cấm nhập khẩu bò thì Công ty Bình Hà ký hợp đồng mua bò với 2 công ty con trên của HAGL; còn cụ thể mua bán thế nào do 2 công ty trên trực tiếp làm việc, ông Đức không biết và không tham gia.

Cơ quan điều tra xác định, việc BIDV phê duyệt phương án kinh doanh, phương án trả nợ của Công ty Bình Hà từ việc nhập trực tiếp bò giống - bò thịt từ Úc, nhập cỏ voi Pakchong từ Thái Lan để làm thức ăn cho bò; trong khi Công ty Bình Hà chưa đủ điều kiện khẩu khẩu, phải nhập khẩu bò Úc thông qua HAGL, dẫn đến tăng chi phí kinh doanh; giống cỏ voi Pakchong trồng tại dự án Bình Hà không hiệu quả, do tình trạng sương muối dẫn đến cỏ không phát triển héo chết, hoặc có phát triển thì năng suất không cao, chất lượng dinh dưỡng không đảm bảo để bò có thể tăng trưởng, dẫn đến chi phí thức ăn tăng; quá trình thẩm định chưa tính đến chi phí môi giới, vận chuyển và sự hao hụt trọng lượng bò trong quá trình vận chuyển khi mua bò từ HAGL, bán bò cho các lò mổ chủ yếu tại Hà Nội, làm giảm hiệu quả kinh tế và tăng chi phí; là nguyên nhân dẫn đến việc kinh doanh bị thua lỗ nặng.