“Tín dụng đen” ngày càng đen

Trong thời gian vừa qua, bên cạnh tình trạng xuất hiện các app “tín dụng đen” cho vay nặng lãi và lừa đảo khách hàng, thì các đối tượng cho vay nặng lãi không dùng hình thức công nghệ vẫn len lỏi trong đời sống xã hội. Các đối tượng này thường cho vay tín chấp với lãi suất cắt cổ, nếu “con nợ” không có khả năng thanh toán thì sẽ bị đe doạ, quấy rối đến giá đình người thân dưới nhiều hình thức.

Thủ đoạn của các nhóm này là thuê và sử dụng số đối tượng côn đồ, nghiện ma túy để thực hiện thay các hoạt động cho vay như: phát, dán tờ rơi; đòi nợ, siết nợ, tạt sơn, tạt chất bẩn vào nhà người dân (ảnh minh hoạ)

Mới đây, Công an huyện Minh Hóa (Quảng Bình) đã phối hợp với Phòng Cảnh sát Hình sự Công an tỉnh Quảng Bình phá thành công chuyên án, bắt đối tượng Cao Sơn Hải (SN 1987 trú tại huyện Minh Hóa) về hành vi cho vay nặng lãi trong giao dịch dân sự.

Trước đó, khi cơ quan công an tiến hành khám xét khẩn cấp chỗ ở của Cao Sơn Hải đã phát hiện, thu giữ 1 cuốn sổ quản lý cầm đồ, 4 xe mô tô, 2 ĐTDĐ, các giấy tờ liên quan đến hành vi cho vay lãi nặng và 37,2 triệu đồng tiền mặt. Qua các tài liệu thu thập được, bước đầu cơ quan công an xác định từ năm 2014 đến nay Cao Sơn Hải đã cho hơn 2.000 lượt người vay nặng lãi, tổng số tiền vay khoảng 10 tỉ đồng. Mức lãi suất cho vay từ 100% đến 110%/năm.

Hiện Công an huyện Minh Hóa đang tiếp tục điều tra, mở rộng và đề nghị các bị hại, người có liên quan sớm liên hệ với Công an huyện này để phối hợp giải quyết.

Hay tại khu vực TP HCM, tình hình dịch bệnh COVID-19 ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, kinh tế - xã hội của người dân, nhất là người lao động phổ thông, thu nhập thấp và các cơ sở kinh doanh vừa và nhỏ có nhu cầu vay vốn cao. Từ đó, hoạt động cho vay lãi nặng, “tín dụng đen” và các hành vi phạm pháp liên quan tiếp tục có những diễn biến phức tạp, gây ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội.

Thủ đoạn của các nhóm này là thuê và sử dụng số đối tượng côn đồ, nghiện ma túy để thực hiện thay các hoạt động cho vay như: phát, dán tờ rơi; đòi nợ, siết nợ, tạt sơn, tạt chất bẩn vào nhà người dân. Tại một số địa bàn, các đối tượng còn hoạt động thông qua “cò” môi giới tìm kiếm người vay và thu tiền giúp.

Một số băng nhóm hoạt động núp bóng doanh nghiệp kinh doanh như công ty tư vấn tài chính, cơ sở kinh doanh dịch vụ cầm đồ, cửa hàng mua bán điện thoại... được tổ chức chặt chẽ, ngụy trang hành vi cho vay bằng các hợp đồng giả cách, cho khách vay ký giấy mượn nợ không đúng với lãi suất thực tế (thường ký giấy mượn nợ 5%/tháng nhưng thực tế lên đến 20-30%/tháng).

Cần tăng chế tài xử phạt

Trao đổi với Diễn đàn Doanh nghiệp, LS. Vũ Minh Tiến, đại diện công ty luật VIAD cho biết, các nhóm cho vay nặng lại dù dùng phương thức nào thì cũng luôn có những hành vi lách luật. Ví dụ, mức lãi suất cho vay ban đầu không vượt quá quy định pháp luật, nhưng sau đó khách hàng bị tính phí phạt cao ngất ngưởng nếu trả chậm hoặc vi phạm điều khoản nào đó, trong khi mức phạt là do các bên tự thoả thuận, không nằm trong quy định.

Hoạt động cho vay trực tuyến thông qua các ứng dụng điện thoại, website... để thực hiện các hành vi vi phạm ở nhiều địa bàn, nhiều địa phương (ảnh minh hoạ)

“Ngoài ra, mức lãi suất cũng được cộng trước vào khoản vay, sau đó phải trả trước lãi suất, nên người vay chỉ được nhận khoản tiền đã bị trừ lãi. Hiện tượng mua bán con nợ cũng xuất hiện phổ biến, khi người vay bị bàn giao sang một chủ nợ khác. Trước những áp lực, các khách hàng không giải quyết được đã dẫn đến những hành vi gây hậu quả đáng tiếc là rất nhiều”, LS Tiến phân tích.

Theo công ty Luật Minh Khuê, Điều 468 Bộ luật Dân sự năm 2015 có quy định, lãi suất vay do các bên thỏa thuận, không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác… Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn được quy định tại khoản này thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực.

Còn theo quy định Điều 201 Bộ luật Hình sự năm 2015, người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất gấp 5 lần mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật dân sự, thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng đến dưới 100 triệu đồng, hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này, hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 200 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm.

Nếu phạm tội thu lợi bất chính từ 100 triệu đồng trở lên, thì bị phạt tiền từ 200 triệu đồng đến 1 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm. Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 30-100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm.

Riêng với các hành vi ném mắm tôm, sơn, rác vào nhà sẽ bị xử phạt hành chính với mức phạt tiền từ 1-2 triệu đồng theo Điểm a Khoản 2 Điều 7 Nghị định số 167/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013, quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy và chữa cháy; phòng, chống bạo lực gia đình.

Trao đổi với báo chí, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Ngô Minh Châu cho rằng, tình hình hoạt động của tội phạm liên quan đến “tín dụng đen” vẫn tiềm ẩn phức tạp. Dự báo tình hình sắp tới, các đối tượng người nước ngoài (Trung Quốc, Đài Loan…) có xu hướng chọn địa bàn TPHCM hoạt động cho vay trực tuyến thông qua các ứng dụng điện thoại, website... để thực hiện các hành vi vi phạm ở nhiều địa bàn, nhiều địa phương khác.

“Do đó, Quốc hội cần xem xét, sửa đổi, bổ sung quy định của Điều 201 Bộ luật Hình sự theo hướng tăng hình phạt đối với hành vi cho vay lãi nặng. Cụ thể, tại khoản 2, Điều 201 Bộ luật Hình sự quy định chế tài xử lý đối với hành vi này là phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm, đây là mức chế tài khá nhẹ so với mức lợi nhuận mà hoạt động này mang lại nên chưa đủ sức răn đe tội phạm.

Đồng thời, Chính phủ xem xét, chỉ đạo NHNN Việt nam cần có chính sách thuận lợi, đa dạng, nhanh chóng cho người dân có cơ hội tiếp xúc với nguồn vốn từ ngân hàng, công ty tài chính để hạn chế tình trạng người dân vay tiến của các đối tượng cho vay lãi nặng”, vị lãnh đạo Thành phố kiến nghị.