Theo Báo cáo Thị trường Trái phiếu doanh nghiệp của Trung tâm Phân tích & Tư vấn Đầu Tư SSI (SSI Research), mặc dù thị tín dụng vẫn là kênh huy động vốn chính cho nền kinh tế, tương đương 124% GDP, nhưng không vì thế mà nhà đầu tư bỏ qua kênh trái phiếu doanh nghiệp đang tăng trưởng mạnh mẽ.

Năm qua, các doanh nghiệp trong nước đã phát hành hơn 727,7 nghìn tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp, tăng 56% so với 2020. Lượng phát hành ròng tăng 63%. 3 năm 2017-2021 thị trường tăng trưởng bình quân 46%/năm. Quy mô tăng từ 4,93% lên 16,6% GDP.

"Sự tăng trưởng này phù hợp với định hướng phát triển thị trường vốn, giảm sự phụ thuộc của doanh nghiệp vào tín dụng ngân hàng của cơ quan quản lý".

SSI Research dự báo, trong năm 2022 thị trường trái phiếu vẫn có khả năng tăng trưởng tốt do cung cầu duy trì ở mức cao.

Theo đó, mặt bằng lãi suất tiền gửi có thể tăng nhẹ 20-25bps nên chênh lệch lãi suất kênh TPDN so với kênh tiền gửi vẫn duy trì ở mức hấp dẫn, nhu cầu đầu tư TPDN vẫn cao.

Mặt khác, sẽ có khoảng 19% lượng trái phiếu sẽ được đáo hạn trong năm nay và các doanh nghiệp sẽ có nhu cầu phát hành để đảm bảo quay vòng vốn. Cạnh đó, hoạt động sản xuất kinh doanh khôi phục sau đại dịch cũng có thể là một chất xúc tác. Nguồn cung TPDN được dự kiến vẫn rất dồi dào.

Việc mặt bằng lãi suất tiền gửi tăng sẽ khiến cho lợi suất TPDN cũng sẽ tăng theo khi mà có hơn 70% trái phiếu phát hành có lãi suất thả nổi. Đồng thời, xu hướng tăng lãi suất điều hành của các ngân hàng trung ương lớn và áp lực lạm phát có thể tác động tâm lý nhà đầu tư, tăng kỳ vọng lãi suất lên các đợt phát hành trái phiếu mới. Vì thế "lợi suất TPDN có thể đã tạo đáy trong năm 2021 và nhích tăng trong năm 2022".

Ngoài ra, vấn đề pháp lý có thể tác động mạnh đến thị trường. Trong đó, dự thảo sửa đổi Nghị định 153/2020/NĐ-CP đối với phát hành trái phiếu riêng lẻ sẽ là câu chuyện chính có thể tác động đến thị trường.

Dự thảo có một số điểm đáng chú ý như 1) doanh nghiệp không được phát hành trái phiếu để góp vốn dưới mọi hình thức, mua cổ phần, mua trái phiếu của doanh nghiệp khác, hoặc cho doanh nghiệp khác vay vốn. 2) Trường hợp phát hiện doanh nghiệp phát hành sử dụng tiền thu từ phát hành trái phiếu không đúng mục đích tại phương án phát hành trái phiếu hoặc cam kết với NĐT thì NĐT yêu cầu doanh nghiệp phát hành trái phiếu mua lại trái phiếu trước hạn. 3) Yêu cầu có xếp hạng tín nhiệm đối với doanh nghiệp phát hành trái phiếu và trái phiếu phát hành trong trường hợp phát hành trái phiếu cho NĐT chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân, phát hành trái phiếu không có TSĐB, không có bảo lãnh thanh toán, doanh nghiệp phát hành có kết quả kinh doanh của năm liên trước năm phát hành lỗ hoặc có lỗ lũy kế tính đến năm phát hành.

Trên thị trường hiện có không ít trái phiếu doanh nghiệp có mục đích có mục đích sử dụng là góp vốn hay không có tài sản đảm bảo hoặc không được bảo lãnh thanh toán. Nếu dự thảo trên được thông qua, cơ hội để doanh nghiệp có thể tiếp cận kênh trái phiếu có thể sẽ giảm đi đáng kể. Cạnh đó, nếu siết cứng quy định về siết cứng quy định về mục đích phát hành với dòng vốn trái phiếu (thường dài 3-5 năm) cũng có thể khiến doanh nghiệp phải cân nhắc lại về kênh gọi vốn này. Tuy nhiên, dự thảo cũng mở ra tiềm năng phát triển cho hoạt động xếp hạng tín nhiệm.

Trong năm 2021, mặc dù tăng cường phát hành trái phiếu và thu mua TPDN nhưng tỷ trọng đóng góp của các ngân hàng trên thị trường lại giảm xuống.

Theo đó, năm qua khối nhà băng đã phát hành 226,4 nghìn tỷ trái phiếu, tăng 73% so với 2020. Tuy nhiên, tỷ trọng trái phiếu ngân hàng lưu hành cuối năm 2021 là 39%, thấp hơn nhiều so với mức 48% cuối năm 2018.

Trong 15 NHTM chiếm khoảng 75% thị phần tín dụng toàn hệ thống (không tính Agribank) được theo dõi, tính đến 31/12/2021 số dư TPDN mà nhóm này nắm giữ là khoảng 214 nghìn tỷ đồng, tăng 17% so với cuối năm 2020. Tuy nhiên, tỷ trọng TPDN nắm giữ bởi các NHTM đã liên tục giảm từ 71% (2018) xuống 25% (2021).

Xu hướng này vẫn được kỳ vọng sẽ tiếp tục trong năm nay vì "Theo định hướng, các NHTM sẽ tập trung vào kênh tín dụng ngắn hạn và TPDN sẽ là kênh huy động vốn vay trung và dài hạn của doanh nghiệp; việc các NHTM cấp tín dụng cho doanh nghiệp thông qua đầu tư TPDN cũng sẽ hạn chế hơn."

https://cafef.vn/thi-truong-trai-phieu-doanh-nghiep-nam-2022-van-co-kha-nang-tang-truong-tot-2022032215112977.chn