Tại buổi Đối thoại với chủ đề "Cá nhân đầu tư trái phiếu DN: Nhận diện và ứng xử với rủi ro" do Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức ngày 30/8, ông Nguyễn Hoàng Dương, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính các ngân hàng và tổ chức tài chính, Bộ Tài chính cho biết, trong 6 tháng đầu năm, khối lượng trái phiếu phát hành ra công chúng đạt trên 15.000 tỷ đồng, tăng 53% so với cùng kỳ năm 2020, chiếm 8% tổng khối lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành, cao hơn mức 6,5% của năm 2020.

Nhiều doanh nghiệp đã phát hành trái phiếu với lãi suất hấp dẫn, trung bình gấp 1,5 lần, thậm chí gấp 2 lần lãi suất huy động của các ngân hàng.

Các chuyên gia cho biết, đa số nhà đầu tư cá nhân hiện nay không quan tâm nhiều đến xếp hạng cũng như hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp mà chỉ cần lãi suất cao.

Bởi vậy, thời gian qua, các cơ quan quản lý đã ban hành một loạt chính sách quy định chặt chẽ về phát hành trái phiếu doanh nghiệp, đồng thời khuyến cáo nhà đầu tư cá nhân không nên chỉ chạy theo lãi suất cao.

Đặt trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp, ảnh hưởng tiêu cực tới nền kinh tế, các chuyên gia lo ngại về những rủi ro từ trái phiếu doanh nghiệp thời gian tới.

TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính ngân hàng cho rằng cơ hội và rủi ro là 2 yếu tố luôn song hành. Theo đó, dù nhà điều hành có hạn chế đối tượng tham gia thị trường, tức hạn chế nhu cầu nhưng với bối cảnh rủi ro gia tăng vì dịch thì lãi suất trái phiếu cao vẫn được nhà đầu tư đón nhận. Tuy nhiên, nhà đầu tư cá nhân không nên chỉ nhìn vào lãi suất cao, mà phải tìm lối thoát cho những năm sắp tới.

Trái phiếu vẫn phát hành đều nhờ lãi suất, trong khi hàng chục nghìn doanh nghiệp buộc lòng phải rời bỏ thị trường. Nếu từ giờ đến cuối năm, tình hình dịch Covid-19 vẫn chưa kiểm soát hoàn toàn, con số này có thể lên tới 100.000 doanh nghiệp. Ông bày tỏ lo ngại không ai dám chắc rằng trong số đó không có những doanh nghiệp đã phát hành trái phiếu. 

"Nguy cơ vỡ bom nợ trái phiếu dần hiện rõ, đặc biệt là trái phiếu bất động sản", ông Hiếu cho biết. 

Vị chuyên gia này cho rằng, trong giai đoạn nền kinh tế khó khăn bởi dịch, đây không phải lúc nhà đầu tư cá nhân bùng nổ và kiếm lợi nhuận bằng mọi giá, mà là thời điểm của sự chọn lọc và cẩn trọng. 

Ông Đỗ Ngọc Quỳnh, Tổng Thư ký Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam chia sẻ quan điểm, không một kênh đầu tư nào, sản phẩm đầu tư nào chỉ có lợi nhuận mà không có rủi ro. Để đưa ra quyết định, nhà đầu tư phải tự hiểu về bản thân, phải có bức tranh về tình hình tài chính cá nhân của mình để tránh trường hợp bỏ tất cả trứng vào một giỏ. Mỗi nhà đầu tư sẽ có khẩu vị rủi ro riêng. 

Thường các công ty tư vấn sẽ giúp nhà đầu tư phân tán rủi ro vào nhiều kênh đầu tư khác nhau. Nhà đầu tư có thể chọn các doanh nghiệp đã có uy tín, thương hiệu, hoạt động trên thị trường trong một thời gian dài. Về phương thức phát hành nên chọn trái phiếu phát hành công chúng, thậm chí có xếp hạng tín nhiệm thì càng tốt.

Trên phương diện là đơn vị cung cấp dịch vụ xếp hạng tín nhiệm, ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch HĐQT FiinRatings cho rằng, để phòng tránh rủi ro, nhà đầu tư cần sử dụng tư vấn chuyên nghiệp, tự đánh giá rủi ro nếu có khả năng, đa dạng hóa kênh đầu tư cùng đặc điểm như quỹ trái phiếu, quỹ hưu trí…

Ông Thuân cũng đề xuất 2 chỉ số thông dụng cho các nhà đầu tư khi đánh giá năng lực nhà phát hành là chỉ số khả năng chi trả nợ gốc (nợ vay/EBITDA) và chỉ số khả năng chi trả lãi vay EBITDA (EBITDA/chi phí lãi vay).