Trao đổi với PV Báo CAND, bà Huỳnh Thị Nhàn cho biết, vào tháng 7/2013, chị gái của bà là bà Huỳnh Thị Sáu (SN 1950) cần vốn làm ăn nên vay bà Lê Thị Diễm Thúy (SN 1974, ngụ thị trấn Cái Bè), số tiền 1 tỷ đồng.

Các bên thỏa thuận lãi suất 5%/tháng, bà Thúy yêu cầu làm hợp đồng chuyển nhượng nhà đất. Bà Nhàn cùng người chị gái khác sống chung nhà là Huỳnh Thị Bé Tám (SN 1957) đã đến Văn phòng công chứng Mỹ Thuận, ký hợp đồng chuyển nhượng căn nhà 3 tầng đang ở sang bà Thúy.

Hợp đồng thỏa thuận, trong thời gian 12 tháng kể từ thời điểm giao tài sản, nếu bên A (bên chuyển nhượng) có nhu cầu chuộc lại tài sản, bên B sẽ cho chuộc lại. Bà Thúy cũng viết biên nhận đã làm hợp đồng chuyển quyền sử dụng nhà đất, với số tiền 1 tỷ. Nếu bà Nhàn không trả lãi và gốc, bà Thúy sẽ sang nhượng theo hợp đồng.

Khi chưa hết thời hạn 12 tháng, bà Thúy làm thủ tục sang tên nhà đất. Bà Nhàn cho biết số tiền vay 1 tỷ nhưng chỉ thực nhận 950 triệu đồng. 50 triệu còn lại, bà Thúy trừ vào tiền lãi tháng đầu tiên. Bà Nhàn cùng với chị gái đóng hơn 2 tỷ đồng tiền lãi cho khoản vay nêu trên. Sau đó, bà Thúy yêu cầu bà Nhàn ký tên vào hợp đồng thuê lại chính căn nhà mình đã khổ công tạo dựng.

Nhiều người tố cáo bà Thúy cho vay lãi nặng, sau đó chiếm đoạt nhà đất.

Thúy yêu cầu gì, tôi cũng phải ký vì đang thiếu nợ", bà Nhàn nói. Căn nhà này sau đó bà Thúy thỏa thuận bán cho người khác 4 tỷ đồng và hứa nếu bà Nhàn giao nhà sẽ cho lại 1 tỷ đồng.

Cho rằng bà Thúy có dấu hiệu lừa đảo và cho vay lãi nặng, bà Nhàn tố cáo đến các cơ quan chức năng tại huyện và tỉnh. Công an huyện Cái Bè tiến hành điều tra, mời những người liên quan đến làm việc. Trung tá Nguyễn Văn Trung, điều tra viên Công an huyện Cái Bè và kiểm sát viên Nguyễn Thị Diệu Hiền, Viện KSND huyện Cái Bè đã làm việc với những người liên quan."

Quá trình lấy lời khai và đối chất, bà Thúy cho rằng, thông tin tố cáo là bịa đặt. Bà khai nhận bản thân làm nội trợ, chồng đứng tên kinh doanh cầm cố tài sản ở thị trấn Cái Bè. Bà Thúy khẳng định không cho vay tiền mà ký hợp đồng chuyển nhượng, giao dịch mua bán. Căn nhà của bà Nhàn sau khi sang tên, bà Thúy thỏa thuận bán cho bà Lê Thị Út (SN 1976), với giá 4 tỷ đồng.

Cuối tháng 5-2020, thẩm phán Hồ Văn Khỏe, TAND huyện Cái Bè, ký văn bản gửi đến cơ quan điều tra, thông báo đang thụ lý vụ án tranh chấp "Hợp đồng thuê nhà và yêu cầu bồi thường thiệt hại về tài sản", với nguyên đơn là bà Thúy. Nguyên đơn yêu cầu bà Nhàn phải giao nhà đất và phải bồi thường thiệt hại 1 tỷ đồng vì đã nhận tiền cọc và phạt cọc 500 triệu đồng cho bà Út vì vi phạm thời gian chuyển nhượng việc bà Nhàn không giao nhà đất.

Bà Nhàn khẳng định hợp đồng chuyển nhượng chỉ là hợp đồng giả cách, chứ không phải hợp đồng mua bán. Bà dẫn chứng căn nhà 3 tầng bà đang ở, có giá thị trường hơn 4 tỷ đồng. "Không vì lý do gì, tôi lại bán nhà đất chỉ có 1 tỷ đồng. Việc ký hợp đồng là để đảm bảo cho khoản vay, trả lãi hàng tháng", bà Nhàn nói. Trong đơn phản tố, bà đề nghị TAND huyện Cái Bè, xem xét tuyên hủy hợp đồng chuyển nhượng đã ký.

Tại buổi làm việc với PV Báo CAND, Thượng tá Trần Thanh Tùng, Trưởng Công an huyện Cái Bè, trăn trở việc chứng minh và xử lý hành vi cho vay lãi nặng rất khó khăn. "Những cái thể hiện trên văn bản có tính pháp lý thường khác với thực tế bên ngoài. Giữa hai bên có những khuất tất. Các giao dịch thể hiện sự tự nguyện, có sự giúp sức của chính bị hại, sau đó dẫn đến bị chiếm đoạt", Thượng tá Trần Thanh Tùng nói.

Trong báo cáo gửi Văn phòng Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Tiền Giang, Cơ quan CSĐT Công an huyện Cái Bè nêu rõ, bà Nhàn, bà Sáu và bà Tám, đều khai nhận vay tiền của Thúy nhưng họ không có tài liệu chứng minh. Cả 3 người đều thừa nhận đều biết và đồng ý ký tên vào hợp đồng chuyển nhượng chứ không phải hợp đồng thế chấp.

"Các bà ký là do tin tưởng sau khi vay tiền đến khi trả nợ gốc sẽ nhận lại hợp đồng và giấy tờ nhà đất nên đã bị Thúy lừa đảo chuyển nhượng quyền sử dụng đất", báo cáo nêu rõ. Từ kết quả xác minh, Cơ quan CSĐT Công an huyện Cái Bè không có căn cứ xử lý bà Thúy, ngày 11/5, đã ra quyết định không khởi tố vụ án hình sự và được Viện KSND cùng cấp thống nhất.

Theo Luật sư Lâm Văn Khuyển, Đoàn Luật sư TP Cần Thơ, các loại hợp đồng định đoạt tài sản được công chứng chứng thực là một trong những chiêu thức đối tượng cho vay lãi nặng thực hiện. Mục đích buộc người vay phải trả lãi và gốc. "Trường hợp không trả nổi, người cho vay hợp thức hóa sau đó chuyển nhượng cho bên thứ ba hoặc thế chấp vay vốn.

Quá trình cho vay, họ lấy lãi bằng tiền mặt mà không ghi biên lai, biên nhận. Đây thực chất là hành vi cho vay lãi nặng và chiếm đoạt tài sản", luật sư Lâm Văn Khuyển phân tích. Cơ quan có thẩm quyền cần làm rõ những vấn đề như: vì sao chuyển nhượng tài sản nhưng kèm theo điều khoản cho người bán chuộc lại; biên nhận hợp đồng chuyển nhượng nêu rõ nếu không trả lãi và gốc thì sẽ sang nhượng theo hợp đồng; giá chuyển nhượng có tương đương với giá thị trường thời điểm giao dịch hay không?. Tại sao người nhận chuyển nhượng không trực tiếp quản lý tài sản mà thông qua hợp đồng cho thuê nhà?. Từ đó làm rõ hành vi cho vay lãi nặng cũng như bản chất của hợp đồng giao dịch.