Phát biểu khai mạc tọa đàm, ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký VNBA, cho biết Thông tư 39 được ban hành từ năm 2016. Đến nay, sau hơn 4 năm thực hiện, các TCTD đã nghiêm túc triển khai đúng các quy định của NHNN, hoạt động cho vay của TCTD an toàn, minh bạch và hiệu quả hơn, đáp ứng yêu cầu vay vốn mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh ngày càng lớn của khách hàng. Tuy nhiên, trước nhu cầu phát triển của nền kinh tế, các quy định về hoạt động cho vay tại Thông tư 39 đã bộc lộ những vướng mắc, bất cập, cần được NHNN xem xét điều chỉnh phù hợp, trên cơ sở phản ánh của các TCTD.

Nhấn mạnh Thông tư 39 là xương sống cho tất cả hoạt động liên quan đến tín dụng, kinh doanh của ngân hàng, do đó theo ông Hùng việc sớm tháo gỡ vướng mắc cho các TCTD là rất cần thiết.

Báo cáo chi tiết hơn về những tồn tại trong quá trình triển khai Thông tư 39, ông Nguyễn Thành Long, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Pháp chế thuộc VNBA cho biết, hiện nay, các TCTD đều đang từng bước số hóa các hoạt động ngân hàng. Đây cũng là định hướng phát triển phù hợp với xu thế của thị trường, nhất là trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 ngày càng phức tạp hiện nay. Trong khi đó, pháp luật hiện hành chưa có quy định hướng dẫn, điều chỉnh về hoạt động cho vay điện tử này dẫn đến sự không đồng nhất trong cách hiểu, áp dụng pháp luật.

Với hiện trạng này, ông Nguyễn Thành Long cho biết ý kiến từ các TCTD hội viên đều đề nghị NHNN xem xét nghiên cứu, ban hành các hành lang pháp lý cụ thể về hoạt động cho vay có sử dụng các phương thức điện tử theo hướng: Bổ sung quy định cho phép TCTD được chủ động quyết định áp dụng phương thức thẩm định, phê duyệt tín dụng một cách linh hoạt trên cơ sở bảo đảm được yếu tố độc lập và an toàn. Trong đó, cho phép TCTD được áp dụng cơ chế thẩm định, phê duyệt tín dụng qua phương thức điện tử, thẩm định và phê duyệt tự động bằng hệ thống phần mềm đối với các khoản cho vay giá trị nhỏ, eKYC khách hàng tín dụng thực hiện qua kênh điện tử hoặc do TCTD thu thập/sử dụng thông tin từ bên thứ 3 độc lập trên thị trường làm căn cứ cho vay, giải ngân, kiểm soát, tránh hiện tượng trùng lặp một hồ sơ điện tử giải ngân tại nhiều TCTD; hướng dẫn cụ thể quy định về chữ ký quy định tại Điều 32 Thông tư 39 "Quyết định cho vay có chữ ký của người có thẩm quyền" và Điều 96 Luật các TCTD theo hướng chữ ký có thể là chữ ký trực tiếp hoặc chữ ký điện tử theo quy định của Luật Giao dịch điện tử.

Cũng liên quan đến chữ ký trên quyết định cho vay, ông Long kiến nghị cần quy định cho phép TCTD có thể quyết định áp dụng việc thiết lập và lưu quyết định cấp tín dụng bằng bản cứng, có chữ ký "tươi" của người có thẩm quyền, còn bản mềm có xác nhận của người có thẩm quyền thông qua các loại chữ ký điện tử theo pháp luật về giao dịch điện tử.

Một nội dung quan trọng được các ngân hàng kiến nghị là hoạt động cho vay nhỏ lẻ và các khoản vay có tính chất an toàn. Đối với các khoản vay có tính chất an toàn về tín dụng như các khoản vay bảo đảm 100% giấy tờ có giá và các khoản vay có tính chất tiêu dùng, phục vụ đời sống có giá trị nhỏ, Thông tư 39 vẫn yêu cầu các TCTD phải thực hiện đầy đủ công tác thẩm định, phê duyệt, giao kết hợp đồng, kiểm tra sau vay,… như các khoản vay lớn. Việc này đang gây tốn kém về thời gian, chi phí cho các TCTD và không mang lại hiệu quả thực tế trong việc đảm bảo chất lượng tín dụng.

Để tạo điều kiện cho bộ phận khách hàng, đặc biệt là khách hàng cá nhân có cơ hội tiếp cận và sử dụng nguồn vốn an toàn từ ngân hàng, hạn chế các hoạt động cho vay nóng, nặng lãi ngoài thị trường, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội và bảo đảm an ninh trật tự, các ngân hàng có ý kiến đề nghị NHNN nghiên cứu, bổ sung các quy định cho phép các TCTD có thể chủ động trong việc áp dụng các quy định về cho vay theo hướng đơn giản các thủ tục, trình tự về cho vay (hồ sơ vay vốn; phương thức/cách thức thẩm định, phê duyệt; xác lập hợp đồng/thỏa thuận cho vay; thẩm định, phê duyệt; xác lập hợp đồng/thỏa thuận cho vay; giải ngân vốn vay) trên cơ sở bảo đảm an toàn và tự chịu trách nhiệm về chất lượng tín dụng.

Ngoài vướng mắc trên, tại buổi tọa đàm, đại diện các ngân hàng cũng đề cập đến một số bất cập khác như quy định về chủ thể vay vốn chỉ có cá nhân, pháp nhân trong khi trong nền kinh tế còn nhiều chủ thể khác như doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh, tổ hợp tác; quy định về thời hạn cho vay, điều kiện vay vốn, không được cho vay để trả nợ khoản vay tại chính TCTD đó, lãi suất cho vay, phí liên quan đến hoạt động cho vay…

Phát biểu tại buổi tọa đàm, đại diện các Vụ, Cục chức năng của NHNN đều đánh giá các kiến nghị của các TCTD là xác đáng, phù hợp với thực tế và xu thế phát triển.

Bà Hà Thu Giang, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế - NHNN, cho biết với góc độ là đơn vị chức năng, Vụ Tín dụng các ngành kinh tế sẽ phối hợp các Vụ chức năng khác tham mưu lãnh đạo NHNN, để từ đó có những điều chỉnh phù hợp. Cùng chung quan điểm, ông Phạm Chí Quang, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ - NHNN đánh giá cao sự quan tâm của các TCTD đối với Thông tư 39 và cho rằng đã có nhiều ý kiến xác đáng. Đối với một số kiến nghị của các ngân hàng, ông Phạm Chí Quang cho biết cũng đã nghiên cứu và trong thời gian tới sẽ tổng hợp lại ý kiến từ các Vụ, Cục chức năng của NHNN, từ đó tham mưu cho Ban lãnh đạo NHNN để sửa đổi Thông tư 39 theo hướng giúp hoạt động của các TCTD được đảm bảo an toàn, lành mạnh, đồng thời hỗ trợ các TCTD thuận lợi hơn trong quá trình giao dịch với khách hàng.

Qua các ý kiến tại buổi tọa đàm, ông Nguyễn Quốc Hùng đánh giá các đóng góp của các TCTD là hết sức cụ thể, phản ánh những vướng mắc đang diễn ra hàng ngày, thường xuyên trong hoạt động của các TCTD. VNBA trên cơ sở bảo vệ quyền lợi hội viên phù hợp với quy định pháp luật sẽ kiến nghị cơ chế cho vay phù hợp nhất.

"VNBA mong muốn có sự phối hợp với cơ quan quản lý để ban hành cơ chế, chính sách phù hợp nhất với hoạt động cho vay và đảm bảo tuân thủ pháp luật, hài hòa lợi ích các TCTD và Nhà nước, đảm bảo an toàn hệ thống. Sau buổi tọa đàm, VNBA sẽ tổng hợp các ý kiến và có báo cáo gửi NHNN để có cơ sở xem xét, sửa đổi Thông tư 39 sao cho phù hợp, đi vào cuộc sống đạt hiệu quả", ông Nguyễn Quốc Hùng bày tỏ.