Bản kết luận điều tra “đại án” xảy ra tại Ngân hàng Đông Á (DongABank) giai đoạn 2 mới được Cơ quan Cảnh sát Điều tra Bộ Công an hoàn tất, công bố ngày 14/11 vừa qua, đã giải mã ẩn số vết trượt dài của ông Trần Phương Bình, nguyên Tổng giám đốc DongABank, với khoản thiệt hại cho ngân hàng này lên tới hơn 9.600 tỷ đồng.

Theo bản kết luận, DongABank được thành lập năm 1992, hiện có vốn điều lệ 5.000 tỷ đồng, 100% cổ đông trong nước, cổ đông sáng lập chiếm 13,21% và cổ đông thường chiếm 86,79%. Trong đó, nhóm gia đình ông Trần Phương Bình chiếm 10,24%, nhóm CTCP Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ) chiếm 12,73%, nhóm Văn phòng Thành ủy TP.HCM chiếm 12,79%.

Ngày 23/7/2015, Cơ quan Thanh tra Giám sát Ngân hàng Nhà nước (NHNN) có Kết luận 20 nêu một số sai phạm xảy ra tại DongABank: tổng dư nợ là 20.233 tỷ đồng, trong đó 123 khách hàng dư nợ 19.644 tỷ đồng, tập trung chủ yếu vào 9 nhóm khách hàng và cá nhân liên quan với tổng dư nợ là 19.414 tỷ đồng. Trong số này có 7.960 tỷ đồng là nợ khó thu hồi và hơn 5.600 tỷ đồng là nợ không có khả năng thu hồi.

Ngày 13/8/2015, NHNN có Quyết định 69 kiểm soát đặc biệt DongABank. Sau đó, hồ sơ vụ việc được NHNN chuyển đến Công an TP.HCM, cơ quan này chuyển hồ sơ đến Cơ quan Cảnh sát Điều tra Bộ Công an để tiến hành theo thẩm quyền.

Giai đoạn 1 vụ án xảy ra tại DongABank, các cơ quan chức năng đã tiến hành điều tra, truy tố, xét xử đối với 26 đối tượng về 3 nhóm tội danh. Đồng thời, Cơ quan Điều tra Bộ Công an ra quyết định tách vụ việc trong vụ án hình sự.

Theo đó, tách hành vi có dấu hiệu vi phạm quy định về cho vay liên quan đến 8 nhóm khách hàng tổ chức và cá nhân gồm Hiệp Phú gia, Đồng Tiến, M&C, Tân Vạn Hưng, Lê Anh Tuấn - Nguyễn Thị Ngọ, Đặng Phước Dừa, Phát Đạt và Công ty 586 theo Kết luận thanh tra thanh tra số 20; tách hành vi Trần Phương Bình chỉ đạo DongABank cho 3 tổ chức và 5 cá nhân vay hơn 1.671 tỷ đồng và xuất quỹ chi hơn 77 tỷ đồng để sử dụng hơn 1.508 tỷ đồng mua tài sản của nhóm CTCP Vốn Thái Thịnh (TTC), thu khống hơn 1.072 tỷ đồng để trả nợ cho các khoản vay và mua 20,33% vốn góp tại Công ty Xây dựng và Phát triển Đô thị Thái An (thuộc nhóm Hiệp Phú Gia); tách việc ông Trần Phương Bình chuyển 500.000 USD cho Nguyễn Thiện Nhân để chi phí thuê tư vấn tìm đối tác mua hoặc đầu tư vào DAB.

Ngày 6/8/2018, Cơ quan Điều tra Bộ Công an ra quyết định tiến hành điều tra làm rõ sai phạm liên quan đến các khoản vay thuộc 5 nhóm khách hàng, gồm Hiệp Phú Gia, Đồng Tiến, M&C, Tân Vạn Hưng, Lê Anh Tuấn - Nguyễn Thị Ngọ và việc Trần Phương Bình chuyển 500.000 USD cho Nguyễn Thiện Nhân. Đồng thời tạm dừng xác minh thu thập tài liệu liên quan đến các khoản vay của 3 nhóm khách hàng gồm ông Đặng Phước Dừa, Công ty Phát Đạt và Công ty 586, do nhóm khách hàng ông Đặng Phước Dừa và Công ty Phát Đạt đang trả nợ đúng hạn theo phương án đã được DongABank và NHNN phê duyệt, DongABank đang trình NHNN phê duyệt phương án trả nợ của nhóm 586; quá trình thu hồi nợ nếu có vấn đề phát sinh, đề nghị DongABank có văn bản gửi Cơ quan Điều tra Bộ Công an phối hợp giải quyết.

Theo Cơ quan Điều tra, quá trình điều tra xác định việc DongABank cho 5 nhóm khách hàng gồm Hiệp Phú Gia, Đồng Tiến, M&C, Tân Vạn Hưng, Lê Anh Tuấn - Nguyễn Thị Ngọ vay tiền vi phạm quy định của Luật Các tổ chức tín dụng 1999 và 2010 gây thiệt hại cho ngân hàng số tiền lớn.

Trong đó, thiệt hại hơn 4.288 tỷ đồng trong việc cho nhóm khách hàng Hiệp Phú Gia vay tiền, gồm thiệt hại hơn 886 tỷ đồng trong việc DongABank cho 2 tổ chức và 5 cá nhân thuộc nhóm Công ty TNHH Hiệp Phú Gia vay 11 khoản tổng số hơn 1.820 tỷ và xuất quỹ chi hơn 77 tỷ để sử dụng hơn 1.735 tỷ mua 5 tài sản của nhóm TTC và hơn 163 tỷ cho mục đích khác, sau đó lập chứng từ thu khống hơn 1.349 tỷ trả nợ cho 30 khoản vay liên quan đến việc mua 5 tài sản của nhóm TTC, đầu tư dự án Richland Hill…; thiệt hại hơn 3.326 tỷ trong việc DongABank cho nhóm TTC vay tiền và thiệt hại hơn 75 tỷ trong việc DongABank thu khống tiền để trả nợ cho các khoản vay của 3 cá nhân và sử dụng cá nhân.

Thiệt hại hơn 393 tỷ trong việc DongABank cho nhóm khách hàng đồng tiến vay tiền, gồm Công ty TNHH Đồng Tiến vay tín chấp 7 khoản vay tổng số 163 tỷ và Công ty TNHH Tư vấn đầu tư TBTP vay tín chấp 3 khoản tổng số 102 tỷ.

Thiệt hại hơn 3.949 tỷ trong việc DongABank cho nhóm khách hàng M&C vay gồm CTCP M&C vay 270 tỷ, CTCP Tân Superdeck M&C vay 430 tỷ, Công TNHH An Bình An vay 2 khoản tổng số 630 tỷ và CTCP Đầu Tư Khải Minh vay 370 tỷ đồng.

Thiệt hại hơn 1.010 tỷ trong việc DongABank cho nhóm khách hàng Tân Vạn Hưng vay tiền gồm Công ty TNHH Vân Vạn Hưng vay hơn 462 tỷ, Doanh nghiệp tư nhân Kim Hiền vay hơn 77 tỷ và nguyễn Thị Thu Trang vay hơn 53 tỷ.

Cơ quan Điều tra kết luận, các hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng nêu trên là một trong những nguyên nhân dẫn đến thực trạng DongABank tại thời điểm 31/12/2015: lỗ lũy kế 31.076 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu âm 25.451 tỷ đồng và tổng tài sản thực chỉ còn 47.011 tỷ đồng.

Nội dung kết luận sai phạm của từng hành vi nêu trên sẽ được BizLIVE đề cập trong các thông tin tiếp theo.