Vào ngay những ngày đầu tháng 7, một số ngân hàng quốc doanh quyết định giảm lãi suất huy động kéo theo với mức điều chỉnh đồng thời ở nhóm ngân hàng thương mại với mức giảm phổ biến 20 – 30 điểm %, một số ngân hàng cắt giảm giảm trên dưới 50 điểm % mặc dù không có chỉ thị mới của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) về lãi suất điều hành.

Việc cả hệ thống điều chỉnh giảm lãi suất huy động một cách khá bất ngờ khi không có hiệu lệnh chung của NHNN được lý giải là do thanh khoản tiếp tục duy trì trạng thái dư thừa mạnh.

Cụ thể, vốn đầu ra bị tắc nghẽn do tín dụng trong 6 tháng đầu năm tăng trưởng thấp dưới ảnh hưởng của dịch Covid-19 (tính đến ngày 19/6 tín dụng chỉ tăng 2,45%, thấp hơn nhiều so với cùng kỳ là 6,22%) trong khi kể từ tháng 4 đến nay có một lượng lớn tín phiếu NHNN đáo hạn, đồng nghĩa với việc NHNN đã bơm ra hệ thống khoảng gần 150 nghìn tỷ đổng.

Do vậy, lãi suất liên ngân hàng trong tháng 6 đã giảm tiệm cận về 0% trong khi dòng tiền chuyển hướng sang đầu tư TPCP giúp lượng phát hành TPCP của KBNN trong tháng 6 lớn nhất trong 1 năm gần đây.

Nhu cầu TPCP tăng mạnh cũng được thể hiện qua việc khối lượng đặt thầu trong tháng 6 luôn duy trì ở mức gấp 3 lần so với khối lượng gọi thầu.

Theo đánh giá của các chuyên gia từ công ty chứng khoán KBSV, động thái này cũng giúp cho ngân hàng cắt giảm chi phí vốn để hỗ trợ doanh thu, đồng thời cũng bảo vệ biên lãi thuần (NIM) khỏi sự suy giảm mạnh khi lãi suất cho vay bị áp lực giảm để hỗ trợ khách hàng vượt qua khó khăn do ảnh hưởng dịch bệnh Covid-19.

Xu hướng mặt bằng lãi suất huy động trong thời gian tới sẽ phụ thuộc 2 yếu tố chính là tốc độ tăng trưởng tín dụng trong 6 tháng cuối năm và lộ trình siết tỷ lệ huy động ngắn cho vay trung và dài hạn có hiệu lực vào tháng 10/2020.

Trong kịch bản cơ sở, các chuyên gia cho rằng lãi suất huy động vẫn sẽ tăng nhẹ trong 6 tháng còn lại của năm 2020 khi tăng trưởng tín dụng được kỳ vọng sẽ hồi phục, các hoạt động kinh doanh đang dần được khôi phục sau dịch cũng như mặt bằng lãi suất cho vay đang ở mức thấp.

Bên cạnh đó, lộ trình siết tỷ lệ huy động ngắn cho vay trung và dài hạn có hiệu lực vào tháng 10/2020 có thể sẽ đẩy mạnh mức độ cạnh tranh về tiền gửi và làm đảo chiều xu hướng lãi suất tiền gửi đang giảm.

Dù vậy, theo ý kiến đánh giá từ các chuyên gia, nhu cầu tín dụng của nền kinh tế sẽ khó có thể phục hồi về trạng thái bình thường như trước khi dịch diễn ra, trong khi khẩu vị rủi ro ở nhóm ngân hàng lớn có phần thận trọng hơn, thể hiện qua các kế kinh doanh được công bố trong mùa ĐHCĐ gần đây.

Qua đó, dự báo tăng trưởng tín dụng trong năm nay được hạ xuống quanh mức 10%, so với dự báo 13% đưa ra trước đó.