Báo cáo thị trường tiền tệ tháng 11 của SSI Research cho biết, lãi suất VND trên liên ngân hàng tăng mạnh nửa cuối tháng 11 trong khi lãi suất USD lại giảm khoảng 25 điểm cơ bản (bps) sau bước cắt giảm lãi suất lần 3 FED vào cuối tháng 10 khiến cho chênh lệch lãi suất VND-USD tăng mạnh từ mức xấp xỉ 0 lên tới 2,4%/năm.

Cùng với đó là bối cảnh quốc tế ổn định, tỷ giá USD/CNY giảm về quanh mốc 7,0 nên tỷ giá USD/VND giao dịch trên ngân hàng giảm 10đ/USD, về mức 23.110/23.260; chênh lệch tỷ giá mua vào – bán ra giữ ở mức cao (150đ/USD).

Như vậy, tỷ giá mua vào của ngân hàng tại cuối tháng 11 đã thấp hơn thời điểm cuối năm 2018 là 55đ/USD, tương đương 0,24%. Trong khi đó, yếu tố mùa vụ lại khiến tỷ giá tự do nhích tăng 60đ/USD, lên 23.240/23.260, tương đương tăng 0,26% so với tháng trước nhưng vẫn thấp hơn 0,13% so với thời điểm cuối năm 2018. 

Ngoại trừ 2 tháng 5 và 6 tỷ giá bật tăng do leo thang chiến tranh thương mại khiến đồng CNY mất giá, tỳ giá mua vào của các NHTM luôn ở mức ngang bằng hoặc thấp hơn tỷ giá mua vào của NHNN là 23.200đ/USD. Nhờ vậy, NHNN đã mua được lượng lớn ngoại tệ, nâng dự trữ ngoại hối lên mức kỷ lục 73 tỷ USD, tương đương khoảng 14 tuần nhập khẩu và các NHTM cũng gia tăng lợi nhuận từ hoạt động ngoại hối.

Vào ngày giao dịch cuối cùng của tháng, NHNN đã giảm tỷ giá mua vào 25đ/USD, xuống 23.175đ/USD. Theo SSI Research, lực hút ngoại tệ về NHNN có thể giảm bớt, gián tiếp đẩy nguồn cung ngoại tệ ở lại thị trường trong giai đoạn cao điểm cuối năm. Đồng thời, động thái này tạo tín hiệu về chính sách quản lý linh hoạt, có tăng, có giảm không chỉ cho các thành viên thị trường mà cho cả các cơ quan nước ngoài khi đánh giá về chủ trương điều hành tỷ giá của Việt nam.

Bước vào tháng cuối năm, có rất nhiều yếu tố cùng đan xen tác động lên tỷ giá. Ngoài các diễn biến phức tạp từ bên ngoài, trong nước, cầu ngoại tệ tăng cao phục vụ nhu cầu nhập khẩu hàng hóa, thặng dư thương mại giảm mạnh, trạng thái ngoại tệ của các NHTM cũng bớt dồi dào do đã bán một lượng lớn ngoại tệ về NHNN sẽ tạo áp lực lên tỷ giá. Tuy nhiên ở chiều ngược lại, chênh lệch lãi suất VND-USD trên liên ngân hàng nới rộng, dòng kiều hối và ngoại tệ từ các giao dịch hợp tác kinh doanh, bán vốn vẫn tích cực sẽ hỗ trợ neo giữ tỷ giá. Rất có thể tỷ giá USD/VND cuối năm 2019 sẽ thấp hơn hoặc bằng tỷ giá cuối năm 2018, đánh dấu một năm điều hành tỷ giá thành công của NHNN.

Thực tế, việc giữ tỷ giá ổn định trong năm 2019 phản ánh các nền tàng vĩ mô tích cực của Việt Nam nhưng cũng khiến VND tăng giá trong tương quan với các đối tác lớn. Các quốc gia này vẫn đang mở rộng quy mô nới lỏng tiền tệ, đồng nội tệ của họ sẽ còn giảm giá trong năm 2020 và vì vậy về lâu dài sẽ tạo ra bất lợi nhất định cho hàng hóa Việt Nam nếu VND vẫn giữ giá. 

Và theo SSI Research, xét trong bối cảnh tổng thể cùng việc cân đối với quan hệ thương mại Việt – Mỹ, mức điều chỉnh của đồng VND trong năm 2020 nếu có sẽ nằm trong khoảng 1%- 2% và sẽ được điều chỉnh dần từng bước tùy thuộc vào các diễn biến trên thế giới.